Geld maken met geld is juist het grote probleem met de financiële sector. Dus is islamitisch bankieren wel een oplossing, betoogt Thomas von der Dunk.
Afgelopen woensdag ontving de bekende Duitse filosoof Jürgen Habermas, een groot pleitbezorger van een verdere vereniging van Europa, in Amsterdam uit handen van de koning de prestigieuze Erasmusprijs.
Electorale zelfmoord
Niet alles wat hij bepleit, is even reëel – zo is zijn pleidooi voor een grootscheepse overdracht van welvaart van de rijke naar de armere Europese lidstaten wereldvreemd. Dat zou voor Noord-Europese politici electorale zelfmoord betekenen – die winnen immers verkiezingen met de belofte dat er geen cent meer naar de Grieken gaat.
Maar in één opzicht slaat Habermas de spijker op de kop: een groot deel van de problemen is veroorzaakt door het feit dat de Europese staten vanaf de jaren tachtig een groot deel van hun macht aan de mondiale markt hebben overgedragen. Daarmee hebben zij zichzelf van de instrumenten beroofd om het evenwicht tussen de belangen van burgers en bedrijfsleven te bewaken, met als gevolg dat sindsdien meedogenloos op de rechten en bestaanszekerheid van minder rijke ingezetenen bezuinigd is.
In Nederland zijn dat allereerst de maatschappelijke puinhopen van de VVD, die met haar rampzalige neoliberale ideologie ook de andere twee klassieke volkspartijen, PvdA en CDA, vergaand heeft geïnfecteerd.
Een groot deel van de huidige bankiers is bonanerend uitschot in krijtstreep. Veel moreel verschil met pakweg de zichzelf verrijkende Russische maffia rond Poetin is er niet.
Totaal ontspoord
Misschien nergens is de markt zo los gelaten als in de financiële sector, die sindsdien dan ook totaal is ontspoord. Banken zijn van karakter veranderd: van bezonnen nutsinstellingen tot gokkers op de beurs. Dat heeft ook een ander soort mensen aangetrokken – een groot deel van de huidige bankiers is bonanerend uitschot in krijtstreep. Veel moreel verschil met pakweg de zichzelf verrijkende Russische maffia rond Poetin is er niet.
Deze lieden kunnen, zoals Yvonne Hofs gisteren in de Volkskrant helder uiteenzette, vrijelijk hun gang gaan, omdat er toch maar zelden strafrechtelijke sancties volgen. Daarvoor hebben zij zich te onmisbaar gemaakt, zijn hun relaties met het politiek-bestuurlijke old boys-netwerk te nauw en vreest men in die laatste kring teveel voor de economische gevolgen van hard ingrijpen. Niet alleen, zoals zij het kernachtig formuleerde, zijn de banken too big to fail, ook zijn de bankiers zelftoo big to jail.
Nog steeds is de financiële sector niet getemd – alle goede voornemens na het uitbreken van de kredietcrisis zijn door een ijzersterke schatrijke bankenlobby – ze beschikken immers over ons aller geld – vakkundig om zeep geholpen, waarbij ook het permanente veto van Cameron een rol heeft gespeeld: blijf van onze City af. De daar bedreven massazwendel geldt voor de Britten namelijk als de heilige kip met de gouden eieren. Alleen vormt zij voor de rest van Europa het grote kankergezwel.
Rovershol
Intussen is ook de Londense afdeling van onze eigen Rabo – u weet wel: ‘we are a cooperative bank, founded by farmers‘ – een rovershol gebleken, waar men niet zozeer voor die boeren, maar voor de eigen portemonnee bezig was. Benieuwd, of er nu een aantal van die oplichters ook daadwerkelijk achter de tralies verdwijnen.
De centrale directie wist uiteraard weer van niets. Toezicht houden blijkt een kunst op zich. Daarvoor is met al dat commissariatengestapel – nationaal recordhouder: VVD-Eerste Kamerfractieleider Loek Hermans – tussen de vele gangen van het gezellig belastingaftrekbaar dineren door ook weinig tijd. Zitten slapen, dat kunnen ze tussendoor uiteraard wel.
Dat geldt ook voor de DNB, met de inmiddels van zijn voetstuk gevallen gewezen halfgod Nout Wellink. Natuurlijk: de echte boeven zijn die lui van Icesave, SNS-Reaal en Dick Scheringa. Maar het was Wellinks taak om die als ondeugdelijk buiten de poorten te houden, in plaats van met mooie Triple A-ratings te strooien die intussen zelfs de RABO-bank niet verdiend blijkt te hebben.
VOC-gevoel
De curatoren van de DSB hebben dan ook, namens de gewezen klanten die hun spaargeld zijn kwijtgeraakt, wegens evident falen een proces tegen de DNB aangespannen. Een revolutionaire ontwikkeling – wat dat betreft doet een van de curatoren zijn naam eer aan, Rutger-Jan Schimmelpenninck. Zijn verre voorvader en exacte naamgenoot speelde in 1795 een belangrijke rol bij de Bataafse Omwenteling, die aan het staatsbestel van de oude Republiek – die van Balkenendes fameuze VOC-gevoel – een einde maakte, dat even vermolmd en corrupt was als de bancaire sector nu.
Wat te doen? Misschien dat we toch maar eens islamitisch moeten gaan bankieren. De islam verbiedt woeker en speculatie – dus geld maken met geld: het grote probleem met de financiële sector nu. Bonussen en bijbehorend graaigedrag komen bij islamitisch bankieren niet voor.
Hoe het verder precies in zijn werk gaat, is mij niet duidelijk, maar wat er fundamenteel mis mee zou zijn evenmin. Uitgerekend in Londen worden nu, voor het eerst in Europa, islamitische staatsobligaties uitgegeven.
Bancaire visie van Wilders
Dit maakt natuurlijk nieuwsgierig naar de bancaire visie van Wilders, die immers op alles waar het woord ‘islam’ in voorkomt, met stuiptrekkingen reageert. Maar misschien geeft hij wel de voorkeur aan de methodes van de DSB. Of zijn kiezers hem daarvoor straks dankbaar zijn, is een tweede.